Future SoundLAB

23 november 2022 - Muziekgebouw Amsterdam

Hoe kunnen muziek en technologie het onderwijs anno 2022 versterken en innoveren?

Op woensdag 23 november 2022 vond het festival Future SoundLAB plaats, een dag vol inspirerende ontmoetingen, performances, workshops en kennisuitwisselingen. Future SoundLAB werd bezocht door een diverse groep deelnemers, van vakdocenten en leerkrachten tot studenten van de Pabo en het conservatorium. Van cultuurcoaches tot opleiders van verschillende instellingen (HKU, AHK, KonCon, MBO Pedagogisch medewerker). Het was een succesvolle dag op het gebied van muziek, technologie en design in samenwerking met educatieve professionals en opleidingen.

Bekijk/download de presentaties

Op de hoogte blijven?
Wil je op de hoogte blijven van de ontwikkelingen van technologie in het onderwijs? Meld je dan aan voor de nieuwsbrief van Future SoundLAB. Deze verschijnt 2-4x per jaar.

Aanmelden nieuwsbrief


Programma 23 november 2022
Tijdens Future SoundLAB proberen we een antwoord te vinden op de vragen:
• Op welke wijze kan de muzikale ontwikkeling van kinderen gestimuleerd worden door het gebruik van technologie?
• Hoe kan de wereld van muziektechnologie beter worden verbonden met het muziekonderwijs?

Naast een plenair programma vol praktijkvoorbeelden en een lezing, bieden we deelnemers deze dag de kans om twee workshops bij te wonen, één tijdens het ochtendprogramma en één tijdens het middagprogramma. Je kunt kiezen uit vijf workshops, elk met een eigen thema:

• Educatie
• Performance
• Ontwerpen
• Componeren
• Muziekproductie

Meer informatie over de inhoud van de workshops lees je hieronder.

Programma


09:30
| Entreehal
Registratie en inloop met koffie en thee   

10:00 | Grote Zaal
Performance Plastic Healing Altar door geluidskunstenaar en instrumentbouwer Roos Pollmann

10:20 | Grote Zaal
Opening door Floortje Smehuijzen (Hoofd Jeugd en Educatie Muziekgebouw & Bimhuis) en Michel Hogenes (Voorzitter Gehrels Muziekeducatie, docent/onderzoeker Pabo Haagse Hogeschool en Codarts Rotterdam)

10:40  | Grote Zaal
Praktijkvoorbeelden   
• Muzieklab - Muziekschool Amsterdam - Fabian Westzaan
• SKVRTech - Suzanne Ypma
• iPabo - Vierdejaars studenten presenteren lesprogramma, i.s.m. Anna Hotze en Reinhard Findehegg

11:15  | Entreehal
Koffie en thee

11:45  | Diverse ruimtes
Workshopronde 1 (75 minuten, maximaal 25 deelnemers per workshop)
   
Vijf workshops met verschillende onderwerpen:        
1 Educatie | SKVRTech door Suzanne Ypma + makers Dato DUO en Musikarbeiter
2 Performance | De Kaleidoskosmos door Zoe Reddy (educatie Rewire Festival)
3 Ontwerpen | Muziekmachines door Loes Bogers (AHK / ArtTechLab / CASE)
4 Componeren | SoundLAB workshop door workshopleiders Muziekgebouw
5 Muziekproductie | Ableton for the Classroom door Maurits Boegman

13:00 | Entreehal
Lunch    

13:50 | Grote Zaal
Muzikale opening door HKU (Hans Leeuw, Electrumpet, Ward Slager en PolyPulse)

14:00 | Grote Zaal
Plenaire lezing + praktische voorbeelden
My music ability - Inclusief muziekonderwijs door Melissa Bremmer (Lector Kunsteducatie AHK) , Debby Korfmacher (Coördinator van AIR My Music Ability, docent Conservatorium van Amsterdam, AHK) en Karin van Dijk (Musicus, Stichting My Breath My Music)

14:40 | Entreehal
Koffie/thee

15:00 | Diverse ruimtes
Workshopronde 2 (75 minuten, maximaal 25 deelnemers per workshop)

1 Educatie | SKVRTech door Suzanne Ypma + makers Dato DUO en Musikarbeiter
2 Performance | De Kaleidoskosmos door Zoe Reddy (educatie Rewire Festival)
3 Ontwerpen | Muziekmachines door Loes Bogers (AHK / ArtTechLab / CASE)
4 Componeren | SoundLAB workshop door workshopleiders Muziekgebouw
5 Muziekproductie | Ableton for the Classroom door Maurits Boegman

16:15 | Diverse ruimtes     
Korte brainstorm per workshopgroep over onderzoeksvragen

16:45 | Entreehal
Afsluiting, presentatie brainstorm en borrel

17:45
Einde


Lees in de secties hieronder de toelichtingen op het plenaire programma en de workshops

Over de lezingen / plenair


10:20
| Grote Zaal


SoundLAB en SoundLAB School 
Door: Floortje Smehuijzen (Hoofd Jeugd en Educatie Muziekgebouw & Bimhuis)

In SoundLAB in het Muziekgebouw speel je op wonderlijke instrumenten als de Dato DUO, Toonpad, Formonium en de MODi. Hiermee maak je samen met anderen een heel nieuw muziekstuk. Het doel van de workshop is om te  experimenteren met klanken, de lol te ervaren van het zelf muziek maken en op een creatieve manier nieuwe muziekstukken te bedenken.



Naast SoundLAB ontwikkelde het Muziekgebouw samen met FluXus, vijf Zaanse basisscholen, Hemlab en kunstvakexperts uit verschillende disciplines een gratis downloadbaar lesprogramma voor groep 1 tot en met groep 8 in het Primair Onderwijs. Dit lesprogramma heet SoundLAB School en legt de verbinding tussen geluid, technologie en mediakunst.


Muziek, Wetenschap & Technologie 
Door: Michel Hogenes (Voorzitter van Gehrels Muziekeducatie, Docent/onderzoeker aan de Pabo van De Haagse Hogeschool en de Master Kunsteducatie van Codarts, Hogeschool voor de kunsten, Rotterdam).

In dit project onderzocht Michel Hogenes in samenwerking met SoundLAB en het Lectoraat Kunsteducatie van de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten (AHK) hoe muziekeducatie een interessant startpunt kan zijn voor Wetenschap & Technologie. Dit werd gedaan door leerlingen zelf een muziekinstrument te laten ontwerpen en bouwen met technologieën uit de 21ste eeuw. Met deze zelfgebouwde instrumenten gingen kinderen vervolgens hun eigen muziek bedenken, spelen en uitvoeren.  Op die manier leren kinderen ontwerpen en moedigt het hen aan om over ontwerpaspecten, vormgeving, functionaliteit en esthetiek na te denken.



10:40  | Grote Zaal


Praktijkvoorbeelden
Muzieklab – Muziekschool Amsterdam 

Inleider: Fabian Westzaan

De Muziekschool Amsterdam wil kinderen en jongeren door middel van elektroakoestische muziek uitdagen om op een creatieve en onconventionele manier om te gaan met technologie en digitale media door hen:

• Zelf elektroakoestische instrumenten te laten bouwen
• Kennis te laten maken met processen als sound design, sound synthesis en audio signal processing
• Op een praktische manier kennis te laten maken met de werkwijze en esthetiek van elektroakoestische muziek
• Met open ontwerpprocessen aan de slag te gaan

De Muziekschool streeft naar een zogenaamde maker mindset op het gebied van muziek en technologie en baseert zich op de principes van het maakonderwijs waarbij leerlingen actief kennis construeren. Kinderen krijgen de mogelijkheid om binnen een veilige omgeving te ontdekken, risico’s te nemen en verschillende ideeën te bedenken en uit te proberen. Docenten zijn daarbij vooral coaches die het proces van maken en creativiteit begeleiden. Door vanuit rauw materiaal en technologie zelf muziek te bedenken, worden kinderen gestimuleerd om technologie op een creatieve en kritische manier in te zetten en verbreden ze tegelijkertijd hun muzikale horizon.

Het Muzieklab van de Muziekschool Amsterdam is onderverdeeld in modules die elk zijn geïnspireerd op één of enkele elektroakoestische composities. Elke module kan zowel als onderdeel van een lange leerlijn maar ook als losse les of lessenserie worden ingezet in de klas.

SKVR
Inleider: Suzanne Ypma

Suzanne Ypma, coördinator Muziek & Technologie bij SKVR uit Rotterdam, vertelt over het proces van de leer community SKVRTech. Deze community ontwikkelt een didactische benadering van muziekonderwijs die zowel de leerling als muziekdocent uitdaagt tot creatief makerschap en gebruikt daarbij technologie als middel.

Sinds maart 2020 vormen zeventien SKVR muziekdocenten, met affiniteit voor technologie en muzikaal creëren, de leer community SKVRTech. Samen verkennen zij de mogelijkheden van de implementatie van maakonderwijs en het gebruik van technologische muziekinstrumenten in de klassikale muziekles in PO en VO. Hun enthousiasme komt voort uit nieuwsgierigheid en drang naar zelfontwikkeling, maar is ook het gevolg van reacties van leerlingen op het raken van de juiste snaar. Door goed gestelde maakopdrachten en het gebruik van nieuw instrumentarium sluiten de lessen aan bij hun belevingswereld. 

iPabo
i.s.m. de Opleiding Docent Muziek van het Conservatorium van Amsterdam
Inleiders: Anna Hotze en Reinhard Findenegg + vierdejaarsstudenten iPabo

Naar aanleiding van een SoundLAB workshop door het Muziekgebouw hebben vierdejaarsstudenten van de iPabo zelf lessen ontworpen en met hun stageklassen uitgevoerd. In deze presentatie krijg je een beeld van het ontwikkelingsproces, de daaruit ontstane producten en het daaraan gekoppelde onderzoek.



14:00 | Grote Zaal


Lezing: Inclusief muziekonderwijs: My Music Ability 
Inleiders: Melissa Bremmer (Lector Kunsteducatie AHK) , Debby Korfmacher (Coördinator van AIR My Music Ability, docent Conservatorium van Amsterdam, AHK) en Karin van Dijk (Musicus, Stichting My Breath My Music)



In 2021 vond het Artist-in-Residence project My Music Ability aan het Conservatorium van Amsterdam plaats, een internationale samenwerking waarin het thema ‘Inclusief muziekonderwijs’ centraal stond. Onder begeleiding van Drake Music Scotland maakten studenten van het Conservatorium kennis met verschillende aangepaste en elektronische instrumenten waaronder iPads en de Magic Flute. Daarnaast maakten ze samen met de musicus van My Breath My Music composities voor traditionele instrumenten, iPads en de Magic Flute, die voor publiek werden uitgevoerd.

 

Over de workshops


WORKSHOP 1: SKVRTECH

Thema: Educatie
Workshopleider: Suzanne Ypma i.s.m. Musikarbeiter en Dato DUO

Het begint allemaal bij het experiment. Niets is leuker dan aan knopjes draaien en lekker klooien. Vanuit enthousiasme en nieuwsgierigheid van zowel de docent als de leerling kan er doorgebouwd worden aan muzikale, technische en makersleerdoelen in de klassikale muziekles.



Tijdens de workshop SKVRTech kun je experimenteren met alle nieuwe tech-instrumenten die SKVR in de afgelopen twee jaar heeft ingezet op scholen. De muziekdocenten uit onze werkgroep delen lesmateriaal dat zij zelf hebben ontwikkeld en vertellen over hun praktijkervaring in de klas. 

Met welke instrumenten maak je o.a. kennis tijdens deze workshop?
Musikarbeiter heeft interactieve geluidsinstallaties ontworpen die elektronische klanken zichtbaar maken. De installaties vormen een kunstzinnige samensmelting van muziektechnologie, cymatica en natuurkunde. Naast de eigen workshop Waveformers heeft Musikarbeiter een leskist ontworpen voor klassikale lessen muziektechnologie van SKVR.



De Dato DUO is een toegankelijke synthesizer voor twee personen die ook veel in de klas wordt ingezet. Muziekdocenten uit de werkgroep SKVRTech ontwikkelden voor de Dato DUO een lessenreeks. In samenwerking met Dato is dit doorontwikkeld tot een volledige leskist met zowel digitale als fysieke lesmiddelen om op een vrije manier geluid te onderzoeken. Aan de hand van speelse opdrachten wordt in de lessen toegewerkt naar een eindcompositie.

SKVRTech
Dato DUO
Musikarbeiter


WORKSHOP 2: DE KALEIDOSKOSMOS
Thema: Performance
Workshopleider: Zoe Reddy i.s.m. Rewire Festival (ontwikkeld samen met Lotte Verweij) 

Stap binnen in de kleurrijke en muzikale wereld van De Kaleidoskosmos. Tijdens deze workshop verander je een doodnormale kamer in een betoverend licht- en geluidskunstwerk. Welk geluid maakt een kleur? Hoe klinkt een ronde vorm?

 

Met zelfgemaakte projecties, vormen, kleuren en geluiden ontstaat er een nieuwe wereld waarin je kunt wegdromen. Je gaat aan de slag met de Makey Makey, een uitvinderskit waarmee je alledaagse dingen kunt veranderen in 'Touchpads' om je computer aan te sturen. Aan het einde van de workshop treed je samen op en creëer je een muzikale en visuele compositie.


WORKSHOP 3: MUZIEKMACHINES
Thema: Ontwerpen
Workshopleider: Loes Bogers en Gina Sanches (ArtechLab Amsterdam - AHK)

Misschien heb je wel eens een digitaal instrument gezien op een computer beeldscherm. Superleuk geluid, maar echt “lekker” muziek maken met je muis en toetsenbord is lastig.



In deze workshop maak je een digitaal instrument waar je fysiek lekker op kunt spelen. Door middel van speelse visuele software creëer je geluiden met algoritmes. Met een makey makey en alledaagse materialen maken we een fysieke interface voor ons digitale instrument. Met welke lichaamsdelen bespeel je het? Welke bewegingen passen bij het gevoel dat je krijgt van elk geluid? We sluiten de workshop af met een wervelende performance!


WORKSHOP 4: SOUNDLAB
Thema: Componeren
Workshopleiders: 2 Workshopleiders van SoundLAB, Muziekgebouw

In SoundLAB speel je op wonderlijke instrumenten als de Dato DUO, Toonpad, Formonium en de MODi. Hiermee maak je samen met anderen een heel nieuw muziekstuk.



Het doel van de workshop is om te  experimenteren met klanken, de lol te ervaren van het zelf muziek maken en op een creatieve manier nieuwe muziekstukken te bedenken. Elementen die je in je eigen onderwijspraktijk kunt gebruiken om eigentijds muziekonderwijs te verzorgen.


WORKSHOP 5: ABLETON FOR THE CLASSROOM
Thema: Muziekproductie
Workshopsleider: Maurits Boegman

Ableton maakt software om muziek mee te maken en/of mee op te treden. Ableton Live wordt gebruikt door miljoenen DJ's en muzikanten over de hele wereld, maar de software wordt ook ingezet als tool om leerlingen en studenten te leren componeren en muziek te maken.



Naast deze software heeft Ableton Push ontwikkeld. Dit is een hardware instrument/controller die naadloos aansluit op de software. Met Push maak je beats, speel je melodieën en produceer je hele nummers, zonder naar een computerscherm te kijken. Ableton heeft bovendien twee gratis Learning websites gemaakt waarmee je interactief en op een speelse manier meer kan leren over het maken van muziek en over synthesizers (hoe klanken zijn opgebouwd), zie ook learningmusic.ableton.com en learningsynths.ableton.com



In deze workshop zal Maurits Boegman o.a. meer vertellen over deze Learning websites. Samen met hem ga je zelf aan de slag (neem dus je laptop, tablet of smartphone mee) om te ervaren wat je met deze websites kunt doen in jouw klaslokaal. Ook kom je meer te weten over Ableton for the Classroom en wat dit lesprogramma voor jou en je school kan betekenen.

Achtergrond Future SoundLAB


Op woensdag 23 november 2022 organiseerden Muziekgebouw aan ’t IJ en Gehrels Muziekeducatie in samenwerking met het Centre for Arts and Sciences Education (CASE) het Festival Future SoundLAB. Dit is een eendaags festival in het Muziekgebouw in Amsterdam met als doel de ontwikkeling en innovatie van muziek en technologie in het onderwijs te stimuleren. Een dag vol inspirerende ontmoetingen, performances, workshops en kennisuitwisselingen. Voor en door opleidingen op het gebied van muziektechnologie en design in samenwerking met educatieve professionals (in opleiding), waardoor nieuwe mogelijkheden voor het onderwijs worden verkend en ontwikkeld.



Onderzoekend en ontwerpend leren

Het Muziekgebouw loopt al jaren voorop als het gaat om de implementatie van muziektechnologie in de educatieve activiteiten. Het hart van de educatieafdeling is SoundLAB, geopend in 2017 als innovatie van de Klankspeeltuin, waar kinderen kennismaken met ruim 100 bijzondere elektronische en akoestische instrumenten en creatief leren samenwerken. De instrumenten zijn speciaal ontwikkeld in samenwerking met geluidskunstenaars en instrumentbouwers voor SoundLAB, en sluiten aan bij de nieuwste ontwikkelingen op muziektechnologisch gebied. Hiermee wordt de creativiteit van componeren gekoppeld aan nieuwe en digitale manieren van muziek maken. Het onderwijsmodel STEAM (Science, Technique, Engineering, Arts and Mathematics) en de insteek van onderzoekend en ontwerpend leren liggen ten grondslag aan de werkvorm van de SoundLAB workshops.

Kennis en ervaringen delen
In het onderwijs neemt wetenschap en technologie een steeds grotere rol in. Tijdens Future SoundLAB willen we kennis en ervaringen delen die binnen het Muziekgebouw en daarbuiten zijn ontwikkeld op het gebied van onderzoekend en ontwerpend leren en de ontwikkeling van 21st century skills. Zo kan er met inbreng van kennis en ervaring vanuit al deze richtingen een inhoudelijk onderbouwde stap gezet worden in de ontwikkeling van muziek en technologie in kunst-/ muziekeducatie.

Het Future SoundLAB richt zich op drie pijlers binnen dit thema:
•  Didactiek van muziek en technologie in kunst-/ muziekeducatie;
•  Bouwen van (technology-based) instrumenten en installaties;
 • Performance waarbij muziek en technologie een centrale rol spelen.

We nodigen docenten en studenten uit van opleidingen als de pabo, opleidingen Docent Muziek, muziektechnologie en opleidingen beeldende kunst en vormgeving. Als inspiratiebron worden ook geluidskunstenaars en instrumentbouwers uitgenodigd een bijdrage aan deze dag te leveren. Tijdens het festival zelf is er ruimte voor samenwerking en het creëren van nieuwe plannen op dit gebied. Met steeds als doel de toepasbaarheid van deze plannen in het onderwijs en educatieve activiteiten van culturele en sociaal-maatschappelijke instellingen.

Prijzen en praktische info


Prijzen


• Normaal tarief € 84,50
• Gereduceerd tarief voor leden van Gehrels Muziekeducatie € 67,50
• Studententarief € 25

Prijzen zijn inclusief lunch, koffie/thee en borrel na afloop. Alle catering is vegetarisch.



Adres en route

Future SoundLAB vindt plaats in:

Muziekgebouw aan 't IJ
Piet Heinkade 1
1019 BR Amsterdam

Route >

Contact


Vragen?
Neem contact op met Boelo de Smit (Projectleider Future SoundLAB) via futuresoundlab@muziekgebouw.nl of T 06 33909606

Wachtlijst
We hebben het maximale aantal aanmeldingen voor deze dag binnengekregen. Wel kun je je nog aanmelden voor de wachtlijst. Laat bij het aanmelden je naam en telefoonnummer achter.

Zet mij op de wachtlijst