Bertrand Chamayou (foto Foppe Schut)

20 jaar Muziekgebouw!

Een gesprek met algemeen directeur Boudewijn Berentsen

Juni 2025
Tekst: Eric Schoones

De concertzaal voor de nieuwe muziek gaat inmiddels alweer een paar jaartjes mee en is nog altijd een uniek podium, met een bijzondere programmering en een meer dan formidabele akoestiek. We spreken met algemeen directeur Boudewijn Berentsen.

Van huis uit is hij politicoloog, maar rond zijn twintigste werd hij naar eigen zeggen ‘gegrepen door klassieke muziek’ en in 2008 begon hij daarom als zakelijk directeur bij het Muziekgebouw. Toch liet zijn passie voor de programmering hem niet los, ook toen hij in januari van het vorig jaar algemeen directeur werd. Jarenlang programmeerde hij heel intensief samen met Frans Bernard van Riel. Ondertussen is er een ‘programmacollectief’. ‘Met vijf, zes mensen zitten we bij elkaar en bepalen de grote lijn. Zo zorgen we voor draagvlak en dat stemmen we ook goed af met marketing, omdat je je ook moet afvragen of er wel mensen willen komen luisteren naar al je mooie plannen.’

^{Boudewijn Berentsen (foto Foppe Schut)}

Boudewijn Berentsen kon toen hij begon bij het Muziekgebouw initiatiefnemer Jan Wolff nog net even meemaken, zij het op afstand. Wolff was een muzikale duizendpoot, o.a. hoornist van het Concertgebouworkest, maar ook, samen met zijn vrouw de drijvende kracht achter een spraakmakend centrum voor nieuwe muziek, de IJsbreker.. ‘Daar konden zo’n 130 mensen in en Jan droomde van een grotere zaal en hij heeft hemel en aarde bewogen om het Muziekgebouw, met een zaal voor 725 toehoorders, te realiseren. En dat is gelukt! In zijn plan stond alles in dienst van de akoestiek en met beweegbare vloer- en plafonddelen kan voor heel verschillende ensembles en ook voor koren bijvoorbeeld een ideale akoestiek worden gerealiseerd. Bovendien is de zaal gebouwd als een doos in een doos, waardoor heel weinig geluid van buiten in de zaal doordringt en daarmee is het in de zaal extreem stil. Dat geeft bijvoorbeeld pianisten ongekende mogelijkheden. Je kunt heel zacht spelen en de akoestiek is heel transparant, maar tegelijk ook heel warm. Pianisten komen ook graag omdat ze hier repertoire kunnen doen wat ze elders niet zo gemakkelijk kunnen spelen. Bovendien zorgen we dat de vleugels in topconditie zijn, en tenslotte is ook het aandachtige en deskundige publiek iets wat veel musici enorm waarderen.’

Het is bekend dat Marc-André Hamelin ooit heeft gezegd dat je hem midden in de nacht kunt wakker maken voor een concert in het Muziekgebouw. ‘Ja dat is iemand met een enorm repertoire en met avontuurlijke programma’s. Voor ons is dat ideaal. Ook Leif Ove Andsnes hebben we vaker gehad met bijzondere programma’s. Hij was eigenlijk een beetje verrast dat we zijn programma met de totaal onbekende sonate van Geirr Tveitt zonder bezwaren meteen overnamen. En komend seizoen komt hij samen met Bertrand Chamayou, die hier trouwens vorig seizoen een fenomenale Vingt regards sur l’Enfant-Jésus van Messiaen speelde. Ze spelen samen dan Schubert en Kurtág, iets waar andere podia niet per se voor in de rij staan, maar wanneer twee wereldsterren dat willen spelen, wie ben ik dan om te zeggen dat we dat niet zouden willen?’

^{De Grote Zaal (foto Martina Simkovicova)}

Komend seizoen is er met Dmytro Choni en Saskia Giorgini ook ruimte voor de jonge generatie. ‘Zeker, we hopen iets met ze op te bouwen, maar ondertussen vergeten we de gevestigde orde niet. Recitals van bijvoorbeeld Pierre-Laurent Aimard en Elisabeth Leonskaja, dat waren steeds hoogtepunten voor mij. En ze hebben zo’n diepgang in hun spel, dat komt pas met veel ervaring. Ik kijk ook uit naar Fazil Say, die van de Goldbergvariaties zeker iets bijzonders zal maken en bovendien speelt hij ook nog eigen werk. Ook zo’n hoogtepunt voor mij is Piotr Anderszewski, echt een grootmeester en dan natuurlijk Melnikov, die weer terugkomt met Preludes en fuga’s van Sjostakovitsj.’ Het programma van Antonii Baryshevskyi is ook echt een programma dat past als een handschoen, met zelden gehoorde etudes van Maxim Shalygin, ingebed tussen bekende etudes van Chopin, Liszt en Debussy. ‘We hechten natuurlijk nog altijd aan nieuwe muziek en we hebben elk seizoen toch wel zo’n 25 wereldpremières.’

Ook buiten de serie Piano is er veel voor pianoliefhebbers. ‘Ik noem alleen maar Maria João Pires, die samen met Matthias Goerne de Winterreise komt doen, daags na zijn recital speelt Melnikov samen met Quatuor Danel ook de pianokwintetten van Sjostakovitsj en Weinberg.’

^{Alexander Melnikov (foto Harold de Smet)}

Boudewijn Berentsen is zelf ook een trouwe bezoeker van de concerten. ‘Het is geen straf, ik hou ontzettend van muziek en ik vind als je zelf iets programmeert moet je er gewoon zijn. En ook al heb je soms een drukke dag achter de rug, ik kom altijd helemaal opgeladen uit zo’n concert en het is zo mooi, om de musici na afloop nog te zien in die roes van het concert. Daar kan ik ontzettend van genieten.’

Dit artikel verscheen eerder in tijdschrift de Pianist.