Maak kennis met componiste Kate Moore
16 maart 2019
De tarantella is een wilde dans op vurige muziek, volgens een Zuid-Italiaanse traditie een ritueel om het gif van een spinnebeet uit het lichaam te verdrijven. Het is het onderwerp van Night of the Tarantula, het openingsconcert van de serie Zielsverwanten in het Muziekgebouw. Daarin staat dit jaar de fascinerende en gevierde Nederlands/Australische componist Kate Moore centraal met vier concerten. Vorig jaar ontving ze als eerste vrouw de Matthijs Vermeulenprijs voor The Dam, te horen tijdens het openingsconcert.
"Ze denkt niet in stijlen, maar richt zich op diepte, textuur en kleur."
De muziek van Moore is altijd intrigerend. Melodieus en transparant, met zachte overreding maar tegelijkertijd vol bezieling. Onder eenvoudige, goed in het gehoor liggende melodieën zijn andere bewegingen hoorbaar. Vaak laat ze melodieën over elkaar heen rimpelen, als golven die vanuit zee het strand op rollen. Ze ziet haar werk als een taal die ze steeds verder verfijnt. Ze denkt niet in stijlen, maar richt zich op diepte, textuur en kleur. Daarvoor zet ze ook ongebruikelijke klankbronnen in, zoals metalen voorwerpen en stukken keramiek die ze zelf vervaardigd heeft. Rituelen en de onderlinge verbondenheid van alle leven zijn thema’s die steeds in haar werk opduiken.
Fascinatie voor natuur
Moore, die naar Nederland kwam om bij Louis Andriessen te studeren, verwerkt een fascinatie voor de natuur in haar muziek, op sterk uiteenlopende manieren. The Dam (2015, gearrangeerd voor het Herz Ensemble in 2017) is geïnspireerd op een waterhole in Australië, een drinkplaats voor dieren. De ritmes in de muziek heeft ze gebaseerd op het sjirpen en zagen van insecten die rond het water leven, en de geluiden van andere wezens die de poel bezoeken. Voor deze compositie ontving ze vorig jaar, als eerste vrouw, de Matthijs Vermeulenprijs.
Fragment uit The Dam van Kate Moore door Icebreaker (Icebreaker Ensemble arrangement)
Ruimtepuin
In Space Junk (2018, première op 3 april 2019 in het Muziekgebouw), geschreven voor Asko|Schönberg als onderdeel van deze serie, richt ze haar blik op het afval dat rondjes om de planeet draait, overblijfselen van tientallen jaren ruimtevaartprogramma’s. Haar vader verzamelt gegevens over de positie van dat afval. De verdeling van het ruimtepuin over het uitspansel vertaalt Moore in muziek.
Spinnen
Voor Night of the Tarantula heeft Moore zich laten inspireren door de tarantella, een Zuid-Italiaanse dans die het gif van een spin moet verwijderen uit een mensenlichaam, in wezen een ritueel van genezing en reiniging. Maar ze ging ook te rade bij het werk van de eigenzinnige Franse kunstenaar Louise Bourgeois. Bourgeois maakte reusachtige sculpturen van spinnen, en publiceerde een boek met tekeningen van deze dieren, getiteld Ode à ma mère.
Allesomvattende spiritualiteit
Met Bourgeois deelt Moore verder een diepgewortelde belangstelling voor de vrouw als scheppende kracht. Die kan de vorm aannemen van een oergodin, maar ook van Maria. De Madonna is in Night of the Tarantula het onderwerp van de Cantigas de Santa Maria. Moore: “Maria heeft de plaats ingenomen van de godinnen die in voorchristelijke tijden werden vereerd. De Mariaverering en de wonderen die aan haar worden toegeschreven zijn fascinerende verschijnselen. Ze is een universele aanwezigheid. Niet gebonden aan religie staat ze voor Moeder Aarde, de grote scheppende levenskracht. Mijn wereldbeeld komt in de buurt van een allesomvattende spiritualiteit, die niet beperkt is tot één geloofssysteem, en waarin tegengestelde energieën samengaan, elkaar aanvullen als yin en yang. Maria en de oermoeder vertegenwoordigen het vrouwelijke aspect van het goddelijke.”
Verwante creatieve geesten
Kate Moore hecht aan samenwerkingen met creatieve geesten met wie ze zich verwant voelt. Zo componeerde ze in nauwe samenwerking met pianiste Saskia Lankhoorn van het Haagse ensemble Klang de cyclus Dances and Canons, die in 2014 uitgebracht werd door het gerenommeerde Duitse label ECM Records. Een programma dat ze schreef voor het Stolz Quartet leidde tot de oprichting van het Herz Ensemble, waarvan zij artistiek leider is. Daarnaast biedt ze componisten de gelegenheid om hun werk te laten horen. Dat gebeurt zowel in Night of the Tarantula als in x gen x, begin 2019 te horen in de serie Zielsverwanten. Beide concerten uitgevoerd door het Herz Ensemble.
Het Herz Ensemble speelt in Night of the Tarantula werken van Kate Moore en van componisten met wie Moore zich verwant voelt. Het ensemble bestaat uit een vaste kern van Nederlandse musici. Naast drie leden van Stolz (celliste Lidy Blijdorp, hoboïste Marieke Schut en violiste Jellantsje de Vries) zijn dat onder meer gitarist Aart Strootman, percussioniste Mei-yi Lee, en violist Joseph Puglia die vorig jaar centraal stond in de serie Zielsverwanten.
De tenor Timur, geboren in Kazakhstan en woonachtig in de Verenigde Staten, is een opvallende podiumpersoonlijkheid. Hij beweegt zich net zo gemakkelijk op het terrein van de glamrock als van eigentijdse gecomponeerde muziek. Hij is in Stephen Sondheims musical Sweeney Todd te horen geweest, maar vertolkte ook de diabolisch veeleisende hoofdrol in Eight Songs for a Mad King van Peter Maxwell Davies. In Night of the Tarantula zingt hij de tekst van The Dam.
De Australische pianiste Vivian Choi maakt voor deze serie concerten deel uit van het Herz Ensemble. Met hen speelt ze in Night of the Tarantula en x gen x.
Kate Moore (foto Marco Giugliarelli)
Werk van Kate Moore is dit seizoen ook te horen in Theater Korzo in Den Haag. Ze is componist-in-focus van het festival November Music in ’s-Hertogenbosch, waarvoor ze dit jaar het Bosch Requiem componeert. Begin november voert pianiste Vivian Choi muziek van Moore uit in een soloconcert in de Tilburgse serie voor nieuwe muziek De Link.
Tekst: René van Peer