''Ik wil het menselijk houden''
Duizendpoot Jameszoo over zelfbewuste muziek en een niet-bestaande solist
Door Joep Stapel
Mitchel van Dinther, alias Jameszoo, is veel te ruimdenkend om bezwaar te hebben tegen hokjes, alleen: hij past er zo slecht in. Ooit begonnen als dj, vervolgens producer en muzikant, ontwikkelde hij zich tot allround maker, die ook de visuele kant van zijn werk cureert. Zelf omschrijft Van Dinther zijn muziek als “iets tussen jazz en hedendaags in”, met een “whimsical” karakter – speels, guitig, de wereld is nu eenmaal ook om te lachen. Je hoeft niet gewichtig te doen om serieuze kunst te maken. Je moet het spel ernst nemen, en dat doet Van Dinther, die met een onlesbare nieuwsgierigheid zijn ideeën uitdiept. Speciaal voor Asko|Schönberg maakte hij een innovatieve live-versie van zijn soloalbum Blind (2022), zijn derde plaat op het Amerikaanse label Brainfeeder, die hij opnam in de Willem Twee Studio in zijn thuisstad Den Bosch.
“Ik probeer zelfbewuste muziek te maken,” vertelt Van Dinther in een gesprek via Zoom: “Als het echt goed gaat, heb je het gevoel dat de muziek meebeslist over wat het wordt. Tijdens het maken van deze plaat was het ideaal: uit mijn eigen muziek verdwijnen.” Dat deed hij onder meer door feedback-loops te creëren: het geluid van een synthesizer terugkoppelen naar de input van het instrument, zodat het zijn eigen klank gaat vervormen en er iets nieuws ontstaat. Ook raakte hij geïnteresseerd in het werk van Conlon Nancarrow, die kort na de Tweede Wereldoorlog hypermoeilijke muziek componeerde voor de pianola, een zelf-spelende piano.
Jameszoo (foto Catherine Lemblé)
Van Dinther: “Ik had allerlei ideeën en deed allemaal experimenten en die mislukten allemaal. En dat is prima. Vooraf heb ik altijd een strak omlijnd concept van wat een werk moet worden, maar zulke dogma’s over hoe iets moet, maken het juist saai. Je komt onderweg van alles tegen, dingen die je niet voorzien had en die je niet snapt. Dat kost mij altijd het meeste tijd: accepteren dat ik iets anders aan het maken ben dan ik dacht. Het voltrekt zich haast buiten mij om. Het grappige is dat ik me achteraf alsnog totaal eigenaar van de muziek voel, haha.”
Het project Blind kende al verschillende incarnaties, als film of live, die telkens volstrekt anders zijn dan de vorige. De versie voor Asko|Schönberg voelt als de climax van het project, zegt Van Dinther. “Het idee was om een niet-bestaande solist écht op het podium te brengen, waar de geweldige musici van het ensemble vervolgens op reageren. Om dat concept te laten werken heb ik samen met machine learning-onderzoekers Jan Van Balen en Vincent Hendrik Koops een algoritme ontwikkeld, dat de robotpiano of disklavier in staat stelt om autonoom te beslissen welke noten hij speelt.” Articificial intelligence dus, maar Van Dinther is een beetje huiverig voor die term: “AI is een containerbegrip, het zegt niets over de achterliggende technologie. Wij hebben LSTM-neurale netwerken en Markov-modellen gebruikt, maar ik vind dat an sich niet zo boeiend. Daarvoor heb ik veel te hard gewerkt op deze noten. Ik wil het menselijk houden.”