Muziekgebouw

In de herfst van 2022 keert Klawa in het geheim terug naar Odessa, haar thuisstad die ze in maart heeft moeten ontvluchten. Twee weken verblijft ze in haar Chroesjtsjov-flatje om de boel goed af te stoffen, reist ze door de stad om te zien of alle huizen van de familie er nog staan en houdt ze elke nacht haar kat Chorniy stevig vast. Op een verloren middag gaat ze naar haar oude werkplek, de wereldberoemde opera van Odessa. In een pikdonkere, volle zaal speelt een Oekraïens orkest bijna helemaal uit het hoofd. Anderhalf uur is er even geen oorlog, anderhalf uur lang droomt Klawa van vrede en verlangt ze ernaar permanent terug te keren naar haar stad.  

Wat heb je over voor vrede, zelfs als die vrede alleen in je hoofd bestaat? Wat is vrede ons waard? In dit kerstprogramma vertellen Pynarello en schrijver Lisa Weeda het verhaal van Lisa’s oudtante Klawa, die met Lisa voor de oorlog in Odessa de opera Meinacht van Rimski-Korsakov bezocht. Er klinken spannende noten van Ligeti voor blazers, hoopvolle muziek voor strijkers van de gevluchte componist Korngold, een ontroerend Oekraïens volkslied en ook de bede om vrede Dona nobis pacem van Bach ontbreekt niet. Van Weeda verscheen in 2022 de roman Aleksandra over haar Oekraïense familiegeschiedenis.

Maarten Engeltjes en zijn barokensemble PRJCT Amsterdam komen graag terug naar hun favoriete concertzaal met nieuwe en spannende projecten. In dit concert laten ze horen dat de menselijke stem het mooiste van alle instrumenten is. En helemaal als een indringende hoge mannenstem het verdriet van Maria aan de voet van het kruis bezingt. Antonio Vivaldi schilderde dat hartverscheurende tafereel in zijn droeve Stabat Mater, de meesterproef voor iedere countertenor.

Ook aan de wonderschone begroeting van Maria kun je je te goed doen. Johann Adolf Hasse was na Händel de beroemdste operacomponist van zijn tijd. Hij zette het Salve Regina, een smeekbede om bescherming en steun, prachtig op muziek. Als geen ander weet Engeltjes zinderende programma’s neer te zetten rondom iconische barokmuziek. Zo bracht hij eerder al voor uitverkochte zalen een zinderend Händelconcert en duetten van Purcell samen met zijn leermeester, de wereldberoemde countertenor Andreas Scholl.

19.00 uur / College oude muziek door Jan Van den Bossche
Muziek voor en over Maria
De Mariaverering leidde in de katholieke wereld tot een zeer uitgebreid repertoire van aan de Maagd gewijde stukken. Het Magnificat was erg geliefd, maar vooral het Stabat Mater kreeg de status van een eigen genre. Het simpele en toegankelijke middeleeuwse gedicht over het verdriet van Maria bij de kruisdood van haar zoon sprak erg tot de verbeelding van de gelovigen en nodigde talloze componisten uit van de 15e tot de 21e eeuw tot het schrijven van meeslepende muziek. Dit college gaat in op de liturgische muziek rond Maria in het algemeen en belicht ook specifiek de oorsprong en de geschiedenis van het Stabat Mater aan de hand van enkele van de meest beroemde voorbeelden uit de voorbije eeuwen.

Volksmuziek raakt het hart. Met dit feestelijke programma nemen de musici van Asko|Schönberg hun petje af voor al hun anonieme collega’s die sinds mensenheugenis universele emoties bezingen. Dat de stap van de straat naar de concertzaal klein kan zijn, bewijst Leoš Janáček met zijn bewerking van Moravische volksliederen.

Unsuk Chin laat zich inspireren door het straattheater uit haar jeugd in Seoul. Haar pittige muziek contrasteert met de naïeve inslag van John Adams, die een eerbetoon brengt aan zijn vader en hun gemeenschappelijke instrument, de klarinet. Het nieuwste werk van Thomas van Dun is een beschouwing op het hiernamaals. In zijn gebruik van koralen en klankwolken is zijn bewondering voor Ligeti hoorbaar. 

Net vóór het licht wordt, is de duisternis het sterkst. Dat is de symboliek achter de christelijke rituelen voor de tenebrae. In deze gebedsdiensten in de laatste drie dagen voor Pasen zong men lamentaties (klaagliederen) terwijl men stapsgewijs de kaarsen doofde. In het Frankrijk van de 17e eeuw weerklonken leçons de ténèbres overal, van rijke basilieken tot bescheiden dorpskerken. Die diversiteit schemert door in het oeuvre van Marc-Antoine Charpentier.

De zangers en instrumentalisten van Ensemble Correspondances zijn gespecialiseerd in de muziek van de Grand Siècle, de 17e eeuw. Sinds zijn oprichting door organist en klavecinist Sebastien Daucé heeft de groep zich voornamelijk toegelegd op Franse religieuze muziek, met bijzondere aandacht voor het repertoire van Marc-Antoine Charpentier.